AVRCD FONTESVELLAS

Figura 1: Carro do País

Figura exposta na II Esfolla Popular

O CARRO

Non canta na Chá ninguén.
Por eso o meu carro canta.
Canta o seu eixo tan ben
que a señardade me espanta.

Non hai canto tan fermoso:
fino como un asubío.
Anque é, ás vegadas, saudoso,
faise, no ar, rechouchío.

O meu carro é cerna dura:
sábese carballo e freixo.
¡Que fermosa a súa feitura!
¡Que lixeireza a do eixo!

As cousas vanse aledando
por onde o meu carro pasa.
¡Carrétame herba pró gando!
¡Traime a colleita pra casa!

Manuel María, Terra Chá, 1954

O carro galego ou carro do país está formado por dúas partes fundamentais:

As chedas: largueiros que dan forma ao carro e sobre as que se arman as restantes pezas do chedeiro. A súa composición varía dunhas zonas a outras dando lugar a diferentes tipos de carros.
A cabezalla, tamén chamado botoallo, cazualla ou lanza que é a parte dianteira do carro na que van inseridas as chavellas que serven para amarrar o xugo. Nalgúns tipos de carro a cabezalla é independente das chedas, noutros forma parte da mesma peza.
As cadeas son as travesas que unen as dúas chedas conformando, xunto con elas, a estrutura do chedeiro. O seu número pode variar dependendo da lonxitude e a robustez do carro.
As chumaceiras están na parte inferior do chedeiro, ancoradas nas chedas. Son os conxuntos de pezas que serven de apoio e guía ao eixo. Cada unha delas está constituída polo cloucón, as treitoras e a apeladoira.
Os fungueiros, tamén chamados fueiros ou estadullos.
O mozo ou tentemozo.
A galga, freo do carro.

As rodas, moi robustas, están formadas por tres pezas de madeira e reforzadas por pezas de ferro. Van unidas ao eixo cun axuste con forma de tronco de pirámide cadrada e xiran xunto con el.
O eixo, constituído por unha soa peza, móbil, é un dos elementos diferenciadores do carro con respecto a outros sistemas de transporte. Debe ser moi robusto e resistente ao desgaste. É o responsable do cantar característico dos carros.

Imaxe dun Carro do País

Fontes: Wikipedia e Son de Poetas